Cách cấp cứu khi bị tai biến: Hướng dẫn nhanh và hiệu quả

Tai biến mạch máu não, hay còn gọi là TBMMN, được xem là một tình trạng sức khỏe hết sức nghiêm trọng, có khả năng đe dọa đến sự sống. Tình trạng này xảy ra khi quá trình cung cấp máu đến não bị gián đoạn, dẫn đến việc tổn thương tế bào não. Nếu không được can thiệp kịp thời, bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nặng nề, thậm chí có thể dẫn đến tử vong. Do đó, việc hiểu rõ về cách cấp cứu khi bị tai biến là điều cực kỳ quan trọng để hỗ trợ một cách hiệu quả và tăng cao khả năng hồi phục cho người bệnh.

1. Nhận diện các dấu hiệu của tai biến mạch máu não

Việc phát hiện nhanh chóng các dấu hiệu cảnh báo của TBMMN là rất cần thiết vì nó giúp can thiệp kịp thời, từ đó hạn chế tối đa mức độ tổn thương não bộ. Một số dấu hiệu mà chúng ta cần lưu ý bao gồm:

1.1. Đột ngột yếu liệt hoặc tê bì ở một bên mặt, tay hoặc chân

Dấu hiệu này thường xuất hiện nhất đối với những người mắc TBMMN. Người bệnh có thể cảm nhận thấy tình trạng tê, cứng, hoặc không thể di chuyển được ở một bên mặt, một bên tay hay một bên chân. Điều này thường biểu hiện thông qua triệu chứng của liệt nửa người, chủ yếu do đột quỵ thiếu máu cục bộ gây nên.

1.2. Đột ngột khó nói hoặc nói ngọng

Nếu lời nói trở nên khó khăn, không rõ ràng, hoặc gặp khó khăn trong việc giao tiếp, đây có thể là dấu hiệu của rối loạn ngôn ngữ, hay còn gọi là “liệt vỏ não” do khu vực não điều khiển ngôn ngữ bị tổn thương.

1.3. Đột ngột bị rối loạn thị giác

Người bệnh có thể trải qua triệu chứng như nhìn mờ, nhìn đôi, hoặc thậm chí mất thị lực một phần hoặc hoàn toàn. Đây thường là kết quả của việc vùng não điều khiển thị giác không đủ oxy.

1.4. Đột ngột chóng mặt và mất cân bằng

Cảm giác chóng mặt, khó khăn trong việc giữ thăng bằng, có thể dẫn đến tình trạng ngã. Triệu chứng này liên quan đến khu vực não trách nhiệm điều phối thăng bằng và vận động bị ảnh hưởng.

1.5. Đột ngột đau đầu dữ dội

Cơn đau đầu đến một cách đột ngột và dữ dội, khác hẳn với những cơn đau mà người bệnh từng trải qua trước đó. Đây có thể là dấu hiệu báo hiệu cho một trường hợp TBMMN do xuất huyết não.

Lưu ý rằng không phải tất cả mọi người đều sẽ có đủ các triệu chứng này. Trong trường hợp nghi ngờ ai đó đang gặp phải TBMMN, hãy gọi ngay số điện thoại cấp cứu.

2. Các bước cấp cứu và cách cấp cứu khi bị tai biến mạch máu não

Khi bạn nghi ngờ người nào đó bị TBMMN, hãy thực hiện các bước cấp cứu sau để hỗ trợ họ:

2.1. Gọi cấp cứu ngay lập tức

Đây là hành động quan trọng nhất, bởi thời gian đóng vai trò quyết định trong việc xử lý TBMMN. Mỗi phút trôi qua giảm đi cơ hội hồi phục của người bệnh. Ngay khi phát hiện dấu hiệu, hãy nhanh chóng gọi số cấp cứu.

2.2. Giữ bình tĩnh và an ủi người bệnh

Trò chuyện nhẹ nhàng và trấn an để giúp bệnh nhân cảm thấy yên tâm hơn. Điều này sẽ làm giảm nỗi lo lắng và tạo thuận lợi cho công tác cấp cứu diễn ra suôn sẻ.

2.3. Đặt bệnh nhân nằm nghiêng

Hành động này giúp duy trì đường thở thông thoáng cũng như tránh tình trạng hít sặc nếu bệnh nhân bị nôn.

2.4. Giữ ấm cho bệnh nhân

Che chăn ấm cho bệnh nhân, đặc biệt là các bộ phận như tay chân, nhằm tránh bị lạnh.

2.5. Kiểm tra đường thở, nhịp thở và mạch

Đảm bảo rằng bệnh nhân có thể thở bình thường và không bị tắc nghẽn đường thở. Bạn có thể kiểm tra nhịp tim bằng cách đặt tay lên cổ tay hoặc động mạch cổ.

2.6. Không cho bệnh nhân ăn uống hoặc dùng thuốc tự ý

Điều này có thể gia tăng nguy cơ nôn, hít sặc và nguy hiểm cho tính mạng của họ.

2.7. Cung cấp thông tin cần thiết cho nhân viên y tế

Cho nhân viên y tế biết về các triệu chứng, thời điểm chúng bắt đầu, lịch sử bệnh lý và loại thuốc mà bệnh nhân đang sử dụng.

Thực hiện đầy đủ các bước trên có thể góp phần cứu sống và giảm thiểu tối đa các biến chứng cho người mắc TBMMN.

3. Nguyên nhân gây ra tai biến mạch máu não

Tai biến mạch máu não (TBMMN) là một bệnh lý nguy hiểm với nhiều nguyên nhân và yếu tố nguy cơ, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Nhận diện rõ các nguyên nhân sẽ giúp nâng cao nhận thức trong phòng ngừa và kiểm soát các yếu tố nguy cơ. Dưới đây là các nguyên nhân phổ biến dẫn đến TBMMN:

3.1. Xơ vữa động mạch

Xơ vữa động mạch là tình trạng các mảng bám (cholesterol, chất béo, canxi, và các chất khác) tích tụ bên trong thành động mạch, làm cho lòng mạch hẹp dần. Khi lòng mạch bị hẹp, lưu thông máu giảm hoặc bị gián đoạn, ảnh hưởng đến việc cung cấp oxy và dinh dưỡng cho các cơ quan, đặc biệt là não bộ. Tình trạng này là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến TBMMN vì có thể gây ra nhồi máu não hoặc tắc mạch máu não.

3.2. Huyết áp cao

Huyết áp cao kéo dài tạo áp lực lớn lên thành mạch máu, đặc biệt là các mạch máu nhỏ và dễ tổn thương ở não. Khi huyết áp quá cao, thành mạch có thể bị giãn nở quá mức và dễ bị nứt hoặc vỡ, gây ra chảy máu não. Điều này đặc biệt nguy hiểm vì một khi mạch máu não vỡ, có thể gây ra xuất huyết não, dẫn đến tai biến mạch máu não.

3.3. Bệnh tiểu đường

Bệnh tiểu đường là một yếu tố nguy cơ cao dẫn đến TBMMN. Tình trạng đường huyết cao kéo dài trong máu có thể làm tổn thương các mạch máu và làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch. Ngoài ra, tiểu đường cũng có thể gây ra tổn thương nhỏ ở mạch máu não, làm tăng khả năng xuất hiện các cục máu đông hoặc giảm khả năng lưu thông máu, gây thiếu máu não cục bộ.

3.4. Rối loạn lipid máu

Khi mức cholesterol trong máu cao, đặc biệt là LDL (cholesterol xấu), có nguy cơ hình thành các mảng bám trong lòng mạch máu. Những mảng bám này làm hẹp lòng mạch và ngăn cản dòng chảy của máu. Tình trạng này không chỉ gây ra nguy cơ nhồi máu não mà còn làm tổn thương mạch máu não, là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến TBMMN.

3.5. Các bệnh lý tim mạch

Các bệnh lý như rối loạn nhịp tim, bệnh van tim và bệnh cơ tim có thể gây ra hình thành cục máu đông trong tim, và những cục máu đông này có thể di chuyển đến não, gây tắc mạch máu não. Ngoài ra, suy tim và các bệnh tim khác cũng ảnh hưởng đến lưu thông máu, làm tăng nguy cơ TBMMN. Chẳng hạn, rung nhĩ (một dạng rối loạn nhịp tim) làm tăng khả năng hình thành cục máu đông, gây nên các biến chứng về mạch máu não.

3.6. Thói quen sống không lành mạnh

Các thói quen không lành mạnh như hút thuốc lá, uống rượu bia nhiều, chế độ ăn uống không cân đối, ít vận động thể chất và căng thẳng kéo dài có thể làm suy giảm sức khỏe mạch máu và tăng nguy cơ TBMMN. Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch, rượu bia có thể làm tăng huyết áp và làm tổn hại chức năng gan, ảnh hưởng đến khả năng điều hòa các yếu tố đông máu. Chế độ ăn không lành mạnh, nhiều dầu mỡ và ít rau xanh cũng làm tăng mức cholesterol, dẫn đến nguy cơ xơ vữa động mạch.

4. Phòng ngừa tai biến mạch máu não

Để phòng ngừa TBMMN, chúng ta cần thực hiện một số biện pháp sau:

4.1. Kiểm soát huyết áp

Kiểm tra huyết áp định kỳ và duy trì chỉ số huyết áp trong mức an toàn. Huyết áp cao là yếu tố nguy cơ chính dẫn đến TBMMN, vì vậy việc quản lý huyết áp rất quan trọng.

4.2. Quản lý đường huyết

Đối với bệnh nhân tiểu đường, duy trì mức đường huyết ổn định sẽ giúp tránh được những biến chứng liên quan tới căn bệnh này, trong đó có TBMMN.

4.3. Kiểm soát cholesterol trong máu

Thực hiện kiểm tra trường hợp lipid trong máu định kỳ và đảm bảo mức cholesterol ở mức an toàn, vì cholesterol cao là một yếu tố nguy cơ hàng đầu cho tình trạng xơ vữa động mạch dẫn đến TBMMN.

4.4. Bỏ thuốc lá

Hút thuốc lá là một trong những yếu tố nguy cơ chủ yếu đối với bệnh tim mạch và TBMMN. Việc từ bỏ thuốc lá sẽ giúp giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh.

4.5. Hạn chế bia rượu

Sử dụng rượu bia quá mức có thể làm tăng nguy cơ của TBMMN.

4.6. Dinh dưỡng lành mạnh

Tiêu thụ nhiều trái cây, rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt và hạn chế thực phẩm chứa chất béo, cholesterol và đường sẽ cải thiện sức khỏe tim mạch.

4.7. Tập luyện đều đặn

Thường xuyên tập thể dục giúp kiểm soát huyết áp, cholesterol, cải thiện sức khỏe tổng thể và giảm nguy cơ mắc TBMMN.

4.8. Giảm stress

Căng thẳng kéo dài có thể làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch và TBMMN. Hãy dành thời gian thư giãn như thiền, yoga, hoặc nghe nhạc để giảm bớt căng thẳng.

4.9. Kiểm tra sức khỏe định kỳ

Kiểm tra sức khỏe định kỳ sẽ giúp phát hiện bệnh tật sớm và nhận sự chăm sóc phù hợp khi cần thiết.

Thực hiện các biện pháp phòng ngừa nêu trên không chỉ giúp giảm thiểu nguy cơ mắc TBMMN mà còn là cách để bảo vệ sức khỏe lâu dài.

Xem thêm : Bị Tai Biến Là Sao? Hướng Dẫn Chi Tiết Năm 2024

5. Kết luận

TBMMN là một bệnh lý nguy hiểm có thể gây tử vong hoặc để lại di chứng nặng nề. Tuy nhiên, nếu phát hiện sớm, cấp cứu kịp thời và điều trị phù hợp, người bệnh có cơ hội hồi phục và tiếp tục cuộc sống bình thường. Hãy nắm vững các kiến thức về TBMMN, luôn theo dõi sức khỏe và thực hiện các biện pháp phòng ngừa để bảo vệ bản thân và gia đình tránh nguy cơ mắc bệnh này.